Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ο τραγοπόδαρος θεός Πάνας, ο προστάτης των βοσκών, συνήθιζε να επισκέπτεται την Πάρνηθα για να παίξει μουσική στο δάσος. Στις πλαγιές της δυτικής Πάρνηθας θα δείτε το σπήλαιο του Πάνα, το οποίο κατά την αρχαιότητα ήταν ο μοναδικός λατρευτικός χώρος στην Πάρνηθα.
Τους μυκηναϊκούς χρόνους στις παρυφές της Πάρνηθας ιδρύονται αρκετοί δήμοι και οικισμοί, όπως της Αιθαλίας, των Μελαινών, της Φυλής, της Κρωπιάς, των Χαστιέων, των Αχαρνών, των Παιονιδών, της Δεκέλειας, των Αφιδνών, της Σφενδάλης κ.α. Σε υψηλότερο υψόμετρο του βουνού δημιουργούνται μικροί αγροτικοί οικισμοί, στη Φυλή, στο Μπόρσι, στο Παλιοχώρι Ρουμάνι, στην Κούμπουλα κ.α. Είναι χαρακτηριστικό ότι ορισμένοι από αυτούς τους δήμους διατηρούν την ίδια ονομασία ως τις μέρες μας.