ΔΕΡΒΕΝΟΧΩΡΙΑ , ΤΟΠΟΣ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΑ.
Ποτάμι Τσιγγουράτι ή Σκάμανδρος
Σκάμανδρος : O Ποταμός Σκάμανδρος βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της Βοιωτίας , πηγάζει από την Διοικητική περιοχή της Τοπικής Κοινότητας Σκούρτων Δερβενοχωρίων του Δήμου Τανάγρας και εκβάλει στον Ασωπό Ποταμό . Η διαδρομή του είναι περίπου 15 Χιλιόμετρα και αποτελεί το φυσικό όριο των Τοπικών Κοινοτήτων Κλειδίου και Αγίου Θωμά .
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του είναι , χειμαρρώδεις , βουερός με απότομες και ψηλές όχθες και οχυρωμένος και στα δύό του άκρα .
Στις πηγές του στην θέση Καστρί σε υψόμετρο 500 μέτρων περίπου σώζονται ερείπια οχυρωματικού περιβόλου πρωτοελλαδικών χρόνων και λείψανα κατοίκησης νεολιθικών και κλασσικών χρόνων . Στην εκβολή του που υπάρχει λόφος Καστρί με υψόμετρο που οι κατακόρυφες πλαγιές ανατολικά και νοτιοδυτικά καταλήγουν στον Σκάμανδρο και Ασωπό Ποταμό .
Στην κορυφή του λόφου σώζονται ερείπια οχυρωματικού περιβόλου και ορατά θεμέλια αρχαίων κτιρίων . Η εκσκαφή υδαταγωγού της ΕΥΔΑΠ στην νοτιοδυτική πλαγιά του Λόφου έφερε στο φως ένα αξιόλογο κομμάτι από την Ιστορία της περιοχής . βρέθηκαν αναλληματικός τοίχος και διάσπαρτες κατοικίες ρωμαϊκής εποχής . Για την κατασκευή των κατοικιών έχει χρησιμοποιηθεί αρχαίο οικοδομικό υλικό σε δεύτερη χρήση ως και τμήματα από σπονδύλους κιόνων δωρικού ρυθμού . Κάτω από τον αναλληματικό ρωμαϊκό τοίχο και σε βάθος δυο μέτρων περίπου , υπάρχουν λείψανα αρχαϊκής περιόδου .
Σε αυτήν την θέση κάνει λόγω ο Ιστορικός Γεώργ. ΤΣΕΒΑΣ ότι είναι η θέση του αρχαίου πολίσματος Ελέων και όχι στον Ελαιώνα Θηβών .
Ο Πλούταρχος αναφέρει ακόμη : ΄΄Πόθεν εν τη Βοιωτία περί τον Ελέωνα ποταμός Σκάμανδρος οναμάσθη ΄΄και λέει μετά Δηίμαχος Έλέωνος υιός , έταιρος ων Ηρακλεους , μετέσχε της επί Τροίαν Εκστρατείας .. όπου σκοτώθηκε πάνω σε μάχη . Μετά τον θάνατό του η Ερωμένη Γλαυκία κόρη του Σκάμανδρου , η οποία είχε μείνει έγκυος από την σχέση της με τον Δηηίμαχο , κινδύνευσε να χαθεί . Από λύπη και για να μην χαθεί το έπος του Δηίμαχου , ο Ηρακλής την πήρε στα πλοία του , όπου εκείνη γέννησε υιό . Όταν έφτασε στην Βοιωτία την παρέδωσε στον Ελέωνα . Το παιδί ονομάσθηκε Σκάμανδρος και έγινε βασιλιάς της Χώρας . Από αυτόν μετονομάσθηκε και το παρακείμενο ποτάμι από Ίναχος σε Σκάμανδρο , ενώ το κοντινό του ρέμα πήρε το όνομα της μητέρας του Γλαυκίας και η γειτονική Κρήνη ονομάσθηκε Ακιδούσα από την σύζυγό του .
ΜΙΧΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
ΠΗΓΕΣ:
- Ιστορία της Θήβας και της Βοιωτίας , Γεωργ. ΤΣΕΒΑ
- ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ ( Αίτια Ελληνικά , 300d στο Aetia Romana et GRAECA263d-304f , επιμ.
J.B. Titchener , Plytarchi moralia , τομ. 2.1, Λειψία 1935 , ανατυπ.1971 .)